Het energieverbruik van onze woningen is verantwoordelijk voor ongeveer 1/8^ste van de Leuvense CO₂e-uitstoot. Een van de grootste uitdagingen ligt dus in het veel sneller renoveren (of vervangen) van de bestaande woningen. Momenteel is de renovatiegraad in Leuven net geen 1%, dat wil zeggen dat er jaarlijks ongeveer één woning per honderd woningen wordt gerenoveerd. Dit percentage willen we de komende jaren zien groeien tot minstens 3%. Uiteindelijk is het streefdoel om jaarlijks 1000 woningen te renoveren tot energiezuinige woonsten. De energie die dan nog nodig zal zijn voor het verwarmen en koelen van die woningen, en voor hun elektriciteitsverbruik, zal afkomstig zijn van hernieuwbare energiebronnen zoals zon, wind en bodem. Deze uitdaging vindt haar plaats onder programma 7 – groene energie opwekken.

Een duurzaam gerenoveerde woning heeft veel voordelen (een lagere energiefactuur, een hoger wooncomfort en een hogere vastgoedwaarde), maar de werken zijn complex. Woningeigenaars zijn met tienduizenden in Leuven en niet iedereen heeft de capaciteit, kennis of interesse om zijn/haar woning aan te pakken. Daarom focust het programma ‘woningen renoveren’ zich sterk op het actief benaderen en ondersteunen van woningeigenaars. Op die manier kan elke Leuvenaar met verbouwingsplannen gericht advies over energiemaatregelen in zijn of haar woning ontvangen. Daarnaast wordt ook samengewerkt met de bouwsector om de geplande versnelling van de renovaties ook hier voor te bereiden. Collectieve woningrenovatieprojecten waarbij een hele stadswijk in één groot project kan worden gerenoveerd (wat extra voordelen kan opleveren), en de sector van de huurwoningen hebben een eigen, specifieke aanpak nodig.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer een van de programmaverantwoordelijken.

Anne Goidts

anne.goidts@leuven2030.be

Dries Vleugels

dries.vleugels@leuven2030.be

Het verwarmen van niet-woningen zoals kantoren, scholen of ziekenhuizen, en hun elektriciteitsverbruik, is verantwoordelijk voor ongeveer 1/8^ste van de Leuvense CO₂e-uitstoot. Een belangrijke uitdaging van de Leuvense klimaattransitie is dan ook om de verwarmings- en koelingsbehoefte van deze gebouwen drastisch te verminderen. Maar ook op het vlak van (elektrische) installaties – denk aan verlichtingssystemen, elektronica,… – zijn er grote winsten te boeken. In het programma ‘niet-woningen renoveren’ wordt een aanpak uitgezet om gebouweigenaars van deze doorgaans grote gebouwen, te benaderen en te ondersteunen: in gezamenlijke of individuele projecten. Vele van die grote eigenaars, zoals Stad Leuven, KU Leuven, UZ Leuven en imec, zijn stichtend lid van de vzw Leuven 2030: zij engageren zich tot een versnelde inspanning en spelen een voorbeeldrol in de klimaattransitie.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer de programmaverantwoordelijke.

Jan Aerts

jan.aerts@leuven2030.be

Elk nieuw gebouw dat vandaag wordt gebouwd en nog gebruik maakt van de verbranding van fossiele brandstoffen (zoals gas) om haar verwarming en koeling en haar elektriciteitsgebruik te garanderen, maakt de uitdaging om te komen tot een klimaatneutrale stad alleen maar groter. In het ideale geval is alle nieuwbouw in staat om het comfort te garanderen onafhankelijk van fossiele brandstoffen. Daarom is het essentieel dat alle nieuwbouw wordt gebouwd met de meest duurzame en energiezuinigste systemen voor isolatie, luchtdichtheid, ventilatie, verwarming en koeling. De vraag naar verwarming, koeling en elektriciteit die in een efficiënt en goed geïsoleerd gebouw overblijft, kunnen we dan invullen met hernieuwbare energie.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer de programmaverantwoordelijke.

Jan Aerts

jan.aerts@leuven2030.be

Als we werk willen maken van de omslag naar duurzame mobiliteit, is het nodig om de behoefte aan verplaatsingen te doen dalen. Door efficiënter om te gaan met de ruimte in de Leuvense stadsregio kunnen méér mensen in of dichtbij de stad wonen en in nabijheid van de belangrijkste diensten (school, winkels, ontspanning, horeca), hetgeen hun vraag naar mobiliteit beperkt. Grote woonprojecten en bedrijven worden voorzien op plaatsen waar verschillende, zo duurzaam mogelijke transportmogelijkheden beschikbaar zijn: trein, bus, (deel)fiets, … Daarnaast wordt er een goede verweving van verschillende functies nagestreefd zodat stadswijken met énkel een woonfunctie zonder ondersteunende functies in de nabije omgeving worden vermeden.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer de programmaverantwoordelijke.

Stephan Reniers

stephan.reniers@leuven2030.be

Een belangrijke pijler voor de omslag naar duurzame vervoerswijzen, is de realisatie van een modal shift. Modal shift is de term voor verandering van vervoerswijze, bijvoorbeeld van transport met de auto naar transport met de fiets. Om het doel van een klimaatneutrale stad waar te maken, is een verdubbeling van het aantal fietsers en gebruikers van openbaar vervoer tussen 2010 en 2030 nodig. Op die manier reduceren we het aantal autoverplaatsingen met 20%.

De omslag naar een duurzame mobiliteit is erg complex want het vraagt een gedragsverandering van een groot deel van de Leuvense inwoners en bezoekers, maar ook van leveranciers en transporteurs. De betrokken overheden dienen hiervoor dan ook belangrijke maatregelen te nemen op korte termijn. Denk maar aan verkeersluwe centra, verkeersveilige wijken en schoolomgevingen; veilige en comfortabele fietsinfrastructuur; een lage-emissiezone, duurzaam goederentransport en duurzame stadsdistributie;…

Tussen 5 en 10% van de Leuvense CO₂e-uitstoot is afkomstig van onze vliegverplaatsingen. Ook hier is een grote CO₂e-winst te boeken.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer een van de programmaverantwoordelijken.

Johan Van Reeth

johan.vanreeth@leuven2030.be

Tim Asperges

tim.asperges@leuven2030.be

Duurzame mobiliteit is noodzakelijk om de klimaatdoelstellingen te halen. Tegen 2035 dienen daarom alle voertuigen in Leuven emissievrij te rijden. Stadsbussen willen we graag al in 2025 elektrisch. Een uitgebreid netwerk van oplaadpunten voor deze voertuigen is uiteraard essentieel, evenals een uitdoofbeleid voor fossiel gedreven voertuigen. Elektrische fietsen, steps, deelauto’s, ... vormen ook een essentieel onderdeel van een versnelde omslag naar duurzame vormen van mobiliteit.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer een van de programmaverantwoordelijken.

Johan Van Reeth

johan.vanreeth@leuven2030.be

Tim Asperges

tim.asperges@leuven2030.be

Om de klimaattransitie mogelijk te maken, is het nodig dat de Leuvense samenleving zoveel mogelijk groene energie zelf opwekt. Dit kan op eigen grondgebied, dankzij samenwerkingen met de buurgemeenten of door zelf mee te investeren in groene stroom en warmte elders in België. Hiervoor is nog heel wat ondersteuning en facilitering nodig, zoals aanpassing van regelgeving en fiscaliteit. Het heeft echter geen zin om hierop te wachten: heel wat stappen, zoals het inzetten op zonne- en windenergie of het uitbouwen van strategieën die per wijk de energietransitie aanpakken, kunnen nu al worden gezet of minstens voorbereid.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer een van de programmaverantwoordelijken.

Dries Vleugels

dries.vleugels@leuven2030.be

Ilse Premereur

ilse.premereur@leuven2030.be

Stijn Adam

stijn.adam@leuven2030.be

Voor voeding is er een sterke overlap tussen duurzaamheid en gezondheid. Gezonde voeding, met een verantwoorde verhouding tussen dierlijke en plantaardige voeding, heeft ook een lagere klimaatimpact. Meer inzetten op seizoensgebonden voeding, die lokaal geproduceerd wordt waar dat kan op een energiezuinige manier (zowel door de professionele landbouwers als via collectieve projecten), is dan ook een must. Via samenwerkingen met KU Leuven en andere kennisinstellingen en organisaties kunnen we innovatie voor duurzame landbouw en voeding stimuleren.

Om dit voedingspatroon maximaal te promoten, moeten we naast inzetten op campagnes ook een omgeving creëren die betaalbare, gezonde en duurzame voeding stimuleert in supermarkten, scholen, bedrijven, zorginstellingen,… . Daarnaast is het belangrijk om via charters en actieplannen, voor de grootste actoren uit de sector, voedselverspilling en verpakkingsmateriaal voor voedingsproducten aan te pakken.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer de programmaverantwoordelijke.

Caroline Huyghe

caroline.huyghe@leuven2030.be

We leven in een wereld waarin het weggooien van materialen, onze grondstoffen, de normaalste zaak van de wereld is. Veel materialen, waar eigenlijk best nog veel mee te doen is, belanden op de steeds groter wordende afvalberg. Het produceren en verwerken van deze materialen zorgt voor een groot aandeel in de Leuvense CO₂-uitstoot. In plaats van het storten en verbranden van dit ‘afval’ kunnen we deze materialen eigenlijk perfect hergebruiken. Op dit moment functioneert een stad vaak nog vooral als een lineair systeem. Er gaan verschillende stromen, zoals biomassa (voedsel, hout, …), energie (fossiele brandstoffen, …), mineralen (metalen, bouwmaterialen, …), water (drinkwater, …) en afgewerkte goederen de stad in. Deze worden omgezet in infrastructuur zoals gebouwen of in allerlei producten. Vervolgens ontstaan er uitgaande stromen zoals warmteoverschotten, afvalstromen, producten, … In zo’n lineair systeem gaan er dus heel wat kostbare grondstoffen verloren.

Als je echter naar een stad kijkt als een soort bibliotheek van materialen, dan kijk je ineens ook anders naar een gebouw. Materialen in je stad houden, ze terughalen uit infrastructuur alsof de stad een ‘mijn’ is of op korte afstand van je stad produceren, zorgt ervoor dat er veel minder grondstoffen verloren gaan. Zo kunnen we gecreëerde waarde in onze stad houden en zijn we minder afhankelijk van anderen. Het alternatief voor een stad als een lineair systeem is dus een circulaire stad. Een circulaire stad is een belangrijke hefboom om de Leuvense voetafdruk te verkleinen en om minder broeikasgassen te produceren.

In het nastreven van een circulaire stad komen heel wat elementen samen: energie zoveel mogelijk lokaal produceren, voedsel zoveel mogelijk lokaal produceren, compact en aanpasbaar bouwen, delen van kennis en data, kiezen voor duurzame mobiliteit, bewaren van water, ontwikkelen van een robuust netwerk van groene elementen, stimuleren van delen, repareren, hergebruik en recyclage, stimuleren van vernieuwende circulaire ondernemers en werkgelegenheid, verankeren van circulair denken in het algemeen beleid van de lokale overheid, ...

Leuven 2030 en stad Leuven slaan de hand in elkaar om Leuven de volgende jaren stap voor stap omvormen tot circulaire stad. We kiezen voluit voor een circulaire toekomst die enorm veel kansen biedt op vlak van economische en maatschappelijke innovatie.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer de programmaverantwoordelijke.

Jessie Van Couwenberghe

jessie.vancouwenberghe@leuven2030.be

Planten, water en de natuur in het algemeen spelen een heel belangrijke rol in een klimaatneutrale toekomst. Planten nemen niet enkel CO₂ op uit de lucht, maar brengen nog een aantal andere voordelen met zich mee. Planten en bomen hebben bijvoorbeeld een positief effect op onze gezondheid, onder andere doordat zij de luchtkwaliteit bevorderen.

Een grote uitdaging voor de klimaattransitie is om Leuven maximaal te vergroenen zodat de stad een grotere weerstand heeft bij hevige regenval en droogte. Dit kan dankzij het aanplanten en beschermen van bomen en de realisatie van nieuwe groene ruimtes in en buiten de stad, op publiek en privaat terrein. Door netto geen open ruimte meer te bebouwen of te verharden zonder compensatie en bestaande bebouwing in perifere locaties af te bouwen tegen 2030, kan Leuven het ruimtebeslag verminderen.

Idealiter is de betonstop in Leuven al in 2025 een feit. Door het gebruik van donkere materialen zoals asfalt en baksteen, die veel warmte vasthouden, ligt de temperatuur in onze dichtbebouwde stad hoger dan op het groenere platteland. Om dit hitte-eilandeffect tegen te gaan is het, naast bovenstaande maatregelen, ook belangrijk om te zorgen voor voldoende kwaliteitsvolle waterlopen in de stad. Stromend water tempert het hitte-eilandeffect door veel warmte op te nemen en de stad uit te voeren. Ook het vergroenen van versteende ruimtes (pleinen, parkeerterreinen, speelplaatsen,…) en gebouwen (groendaken, gevelgroen,…) draagt bij aan een groene en veerkrachtige stad. Op die manier vergroten we bovendien de biodiversiteit in de reeds gebouwde ruimtes.

Daarnaast zet Leuven waar mogelijk in de toekomst best in op de afvang en opslag van CO₂ (in biomassa of bodem) en proefprojecten voor innovatieve technieken om CO₂ uit de atmosfeer op te slaan in materialen.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer de programmaverantwoordelijke.

Wim Verheyden

wim.verheyden@leuven2030.be

Leuven 2030 intensiveert de samenwerking met huidige en nieuwe stakeholders om de Leuvense klimaattransitie te versnellen. Een samenwerking met de buurgemeenten en zelfs de regio rond bovenlokale klimaatthema’s zoals mobiliteit, energie en voeding is zeer aangeraden.

Vzw Leuven 2030 ondersteunt de opstart of de opschaling van de programma’s en bijhorende klimaatwerven in de Roadmap, door programmaverantwoordelijken en werfleiders in te zetten en stakeholders aan te spreken en samen te brengen. Daarnaast zal Leuven 2030 zelf ook een aantal programma’s en klimaatwerven trekken. Erover waken dat deze talrijke programmaverantwoordelijken en teams over de nodige informatie beschikken, de nodige ruimte vinden, ontzorgd worden, ... is een grote uitdaging op zich die onder dit programma wordt aangegaan.

De klimaattransitie heeft een grote financiële impact. Investeringen op korte termijn voorkomen dat de kosten in de toekomst nog veel hoger zullen oplopen. Een ruwe inschatting spreekt over een nodige jaarlijkse investering van zo’n 350 miljoen euro om van Leuven een klimaatneutrale stad te maken tegen 2050. Dit vergt geld dat er in grote mate al ís, maar niet gespendeerd wordt aan wat een klimaattoekomst dichterbij brengt. Daarnaast kunnen verschillende instrumenten worden ingezet om de investeringen te helpen dragen: een Leuvens klimaatfonds, ESCO’s, energiecoöperaties, divesteringen, …

De klimaattransitie zorgt bovendien voor een nieuwe economische dynamiek doordat bestaande en nieuwe innovatieve bedrijven inspelen op de klimaatuitdagingen.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer de programmaverantwoordelijke.

Katrien Rycken

katrien.rycken@leuven2030.be

Om de Roadmap gerealiseerd te krijgen, is een breed draagvlak voor haar ambities cruciaal. Dit vereist een permanente, stadsbrede sensibilisering over het belang van klimaatmaatregelen. Daarbij is er niet enkel aandacht nodig voor de uitdagingen en de reeds behaalde successen, maar ook voor de meerwaarde van een klimaatneutrale stad voor iedereen in de maatschappij: overheden, bedrijven, kennisinstellingen, burgers en investeerders. Er moet ingezet worden op goed toegankelijke informatie voor iedereen die zelf actie wil ondernemen, maar ook op doelgroepgerichte communicatie die meer mensen bij het klimaatverhaal betrekt en tot actie aanzet. Jongeren, de Leuvenaars van de toekomst, krijgen daarbij bijzondere aandacht.

Vzw Leuven 2030 heeft de ambitie om verder uit te groeien tot een stadsbrede organisatie, die de hele Leuvense gemeenschap aanspreekt. We verzamelden reeds heel wat Leuvense actoren in een breed maatschappelijk samenwerkingsverband, maar hebben de ambitie om verder te groeien op vlak van capaciteit, middelen en netwerk om nog meer bekendheid te vergaren. We willen onze leden sterker aanmoedigen om concrete klimaatplannen op te maken of te actualiseren, deze in te schrijven in de ambities uit deze Roadmap en er ook consequent naar te handelen.

De klimaattransitie is pas écht duurzaam als ze iedereen aan boord kan nemen en houden, ook de maatschappelijk kwetsbare groepen. De sociale rechtvaardigheid van alle werven uit deze Roadmap is essentieel en moet voortdurend getoetst worden. Waar nodig zijn bijkomende maatregelen nodig, bijvoorbeeld om de betaalbaarheid van woningen te garanderen en mobiliteits- of energiearmoede tegen te gaan.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer een van de programmaverantwoordelijken.

Ewoud Monbaliu

ewoud.monbaliu@leuven2030.be

Michèle Jacobs

michele.jacobs@leuven2030.be

Kennisopbouw, kennisdeling en monitoring zijn essentieel om het pad van de Roadmap te blijven bewaken en een continu leerproces te garanderen. Deze Roadmap is een momentopname, gebaseerd op de huidige stand van de kennis en inzichten. Voor heel wat thema’s is er bovendien nog nood aan bijkomend onderzoek en nieuwe pilootprojecten. De uitrol van de Roadmap is zelf ook een leertraject: niet alleen voor Leuven, maar ook voor andere steden en gemeenten in en buiten Vlaanderen die aan Leuven een voorbeeld kunnen nemen. De impact en de doeltreffendheid van de maatregelen, maar ook de organisatie van de klimaattransitie, zal in dat traject continu worden geëvalueerd en geoptimaliseerd. Een voortdurende aandacht voor innovaties en nieuwe inzichten uit binnen- en buitenland moet verzekeren dat nieuwe oplossingen niet over het hoofd worden gezien.

Leuven, een stad die innovatie en kennisopbouw diep in haar DNA draagt, zal een voorlopersrol in de klimaattransitie opnemen. Door eigen onderzoek en innovatie, via de universiteit, de talrijke kennispartners in de stad, de vzw Leuven 2030 en Leuven MindGate, kan Leuven zelf actief bijdragen aan de kennisopbouw. Monitoring en een correcte rapportering van de reële CO₂e-uitstoot wordt cruciaal om de voortgang van de klimaattransitie te kunnen opvolgen. Welke resultaten worden geboekt? Welke stakeholders werden al bereikt? Waar loopt het goed en minder goed? Met deze inzichten wordt de Roadmap een ‘levend document’, dat de volgende jaren stelselmatig zal worden geactualiseerd, gedreven door de monitoring en verrijkt met nieuwe inzichten.

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd om mee te werken aan dit programma? Contacteer de programmaverantwoordelijke.

Luc Alaerts

luc.alaerts@leuven2030.be